Nhiều kết quả nổi bật

Năm 2012, toàn Ngành sớm xác định những khó khăn trong công tác thu BHXH, BHYT, nên ngay từ đầu năm, trên cơ sở kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao, BHXH Việt Nam đã sớm giao dự toán cho BHXH các tỉnh, thành phố; BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công an nhân dân và BHXH Ban Cơ yếu Chính phủ để triển khai thực hiện. BHXH các tỉnh, thành phố đã thường xuyên tranh thủ sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, Thành ủy, HĐND, UBND các tỉnh, thành phố và phối hợp với các ban ngành liên quan để triển khai nhiệm vụ. Đến nay, các Thành ủy, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, thành phố đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về công tác BHXH, BHYT. Chính vì vậy, ý thức trách nhiệm của các đơn vị SDLĐ đối với chính sách BHXH, BHYT được nâng lên.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành Trung ương hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT; ban hành các quy định quản lý thu, cấp sổ, thẻ theo hướng CCHC, tạo thuận lợi cho cơ quan, đơn vị SDLĐ và NLĐ. Tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ và giải quyết các vướng mắc phát sinh tại các địa phương; hàng tháng biểu dương, động viên kịp thời BHXH các tỉnh, thành phố có số thu cao, tỉ lệ nợ thấp để động viên, khuyến khích đơn vị phát huy; nhắc nhở, phê bình các địa phương có tỉ lệ thu đạt thấp, nợ cao để có biện pháp khắc phục. Nhiều BHXH tỉnh, thành phố thường xuyên duy trì hoạt động của tổ thu nợ để đôn đốc các đơn vị SDLĐ đóng BHXH đúng, đủ, kịp thời theo quy định của Luật BHXH, tiếp tục sử dụng các biện pháp để giảm nợ BHXH như: Phạt do chậm đóng; công khai danh tính các đơn vị, DN nợ BHXH trên các phương tiện truyền thông, trên Báo BHXH và báo địa phương; đề nghị cấp có thẩm quyền không hiệp y khen thưởng hoặc không xét khen thưởng các danh hiệu thi đua đối với các đơn vị nợ BHXH;  khởi kiện các đơn vị có số nợ lớn, thời gian kéo dài.

Cùng với đó, BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công an nhân dân và BHXH Ban Cơ yếu Chính phủ đã chủ động triển khai, phối hợp chặt chẽ với BHXH Việt Nam để thực hiện tốt việc phát triển đối tượng và đảm bảo chính sách BHXH, BHYT cho quân nhân, thân nhân, NLĐ theo đúng quy định của pháp luật. Lãnh đạo BHXH Việt Nam đã tổ chức các buổi làm việc trực tiếp với BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công an nhân dân để giải quyết kịp thời những vướng mắc trong tổ chức thực hiện.

Với những biện pháp đồng bộ và tích cực, công tác thu BHXH, BHYT đạt được kết quả nổi bật. Cụ thể là đến ngày 26/12 số thu đã vượt 1% kế hoạch năm; chỉ tiêu mở rộng đối tượng tham gia cũng đã hoàn  thành với mức cao.

Công tác cấp sổ và xác nhận thời gian, mức đóng trên sổ BHXH cơ bản được BHXH các tỉnh, thành phố thực hiện kịp thời; nhiều vướng mắc trong công tác cấp sổ được khắc phục, tạo thuận lợi cho đơn vị cùng NLĐ khi di chuyển nơi làm việc và trong giải quyết chế độ BHXH, BH thất nghiệp. Cạnh đó, việc đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT được Ngành chú trọng. Ngay từ đầu năm, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các địa phương chủ động ký hợp đồng KCB BHYT với  khoảng 2.500 cơ sở KCB (trong đó gần 50% thực hiện phương thức thanh toán theo định suất), tăng 200 cơ sở so với năm 2011; triển khai thực hiện thí điểm giám định theo tỉ lệ tại 10 tỉnh, thành phố (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Đắk Lắk, Kiên Giang, Nghệ An, Phú Thọ, Thái Nguyên, Thái Bình và Thừa Thiên Huế); chỉ đạo các địa phương phối hợp với Sở Y tế xây dựng khung viện phí mới phù hợp với khả năng chi trả của Quỹ BHYT và tình hình kinh tế địa phương.

Công tác chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng được các BHXH tỉnh, thành phố thực hiện đầy đủ, kịp thời; các trường hợp cắt giảm chậm khi hết thời hạn hưởng hoặc bị chết được kiểm soát chặt chẽ. Năm 2012, cả nước đã có 52 tỉnh, thành phố thực hiện phương thức chi trả qua tài khoản ATM thông qua nhiều hệ thống ngân hàng thương mại như: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Đông Á, Đầu tư và phát triển, Ngoại thương, Cổ phần kỹ thương Việt Nam...; 12 tỉnh, thành phố thí điểm chi trả qua hệ thống Bưu điện tại 1.400 điểm chi trả.

 
Tiếp tục hoàn thiện

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác BHXH, BHYT vẫn còn những khó khăn, hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ. Cụ thể công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT mặc dù đã có chuyển biến tích cực nhưng chưa đáp ứng yêu cầu. Vẫn còn nhiều lao động thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH nhưng chưa được tham gia, tập trung chủ yếu ở các DN vừa và nhỏ, các hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể có thuê mướn, sử dụng và trả công cho NLĐ. Số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, chủ yếu là đối tượng đã tham gia BHXH bắt buộc đóng tiếp để đủ thời gian hưởng chế độ hưu trí.

Nguyên nhân của tình trạng trên, ngoài yếu tố khách quan do tình hình sản xuất kinh doanh của các DN khó khăn, nhất là các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty lớn..., còn do một số địa phương khó khăn trong việc cân đối ngân sách. Thậm chí, có nơi công tác phối hợp với các ngành có liên quan để nắm bắt, điều tra tình hình về lao động chưa được thường xuyên; việc xử lý các vi phạm về BHXH, BHYT còn ít và chưa nghiêm, mức xử phạt chưa đủ sức răn đe đối tượng vi phạm. Nhiều BHXH tỉnh, thành phố chưa kiên quyết trong việc khởi kiện các đơn vị SDLĐ có số nợ lớn, thời gian kéo dài; có nơi còn chưa thành lập tổ thu nợ BHXH liên ngành; hoạt động của tổ thu nợ liên ngành ở một số địa phương chưa thường xuyên, kém hiệu quả; năng lực chuyên môn, trách nhiệm của một số cán bộ còn hạn chế chưa đáp ứng yêu cầu, biểu hiện đó là: Thu không đúng đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, truy thu không đúng quy định của pháp luật, thu sai mức lương…

Ngoài ra, tình trạng lạm dụng Quỹ KCB BHYT vẫn xảy ra ở nhiều cơ sở KCB, nhất là các BV tuyến trên được đầu tư trang thiết bị từ nguồn xã hội hóa; quy định về đấu thầu, thanh toán thuốc BHYT còn chưa phù hợp, giá thuốc còn có sự chênh lệch lớn giữa các địa phương, thậm chí là chênh lệch ngay trên địa bàn một tỉnh, thành phố, đặc biệt ở nhiều địa phương giá thuốc đấu thầu còn cao hơn giá thị trường… Những hạn chế này đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc cân đối Quỹ.

Cùng với đó, trong giải quyết chế độ, chính sách cho NLĐ ở một số BHXH tỉnh, thành phố vẫn còn có những hạn chế, một số trường hợp giải quyết chậm, công tác hướng dẫn các đơn vị SDLĐ trong việc lập hồ sơ giải quyết chế độ BHXH chưa thống nhất; tình trạng làm giả sổ BHXH, mua, bán, làm giả giấy chứng nhận nghỉ việc (mẫu C65) để hưởng chế độ BHXH còn xảy ra ở một số địa phương gây thất thoát Quỹ BHXH.

Để khắc phục những tồn tại và phát huy những kết quả đạt được, theo BHXH Việt Nam, các đơn vị trong Ngành cần thực hiện các giải pháp đồng bộ, hiệu quả để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ theo kế hoạch Chính phủ giao năm 2013. Trong đó, tập trung vào việc phát triển đối tượng, giảm nợ đọng, ngăn chặn tình trạng lạm dụng Quỹ BHXH, Quỹ BHYT; giải quyết đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đảm bảo quyền lợi cho người tham gia. Tham gia hoàn thiện những nội dung cần sửa đổi, bổ sung Luật BHXH, Luật BHYT phù hợp với thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị tổ chức thực hiện nhiệm vụ; tháo gỡ kịp thời khó khăn vướng mắc nảy sinh.

Tiếp tục đẩy mạnh CCHC, nâng cao chất lượng hoạt động của bộ phận “Một cửa” và cán bộ giải quyết chế độ BHXH, BHYT tại cấp tỉnh và cấp huyện, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân đến giao dịch; tăng cường công tác tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, giúp NLĐ, chủ SDLĐ và nhân dân hiểu rõ chế độ, chính sách BHXH, BHYT để tự giác tham gia...