Theo quy định, người thuộc hộ cận nghèo được Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 70% mức đóng BHYT. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ khuyến khích các địa phương hỗ trợ 30% mức đóng BHYT còn lại cho đối tượng này. Bài toán triển khai hiện đang đặt ra ở nhiều địa phương.

Hộ cận nghèo là đối tượng tham gia BHYT theo Luật BHYT. Từ 1/1/2012, những người thuộc hộ cận nghèo được nâng mức hỗ trợ tối thiểu đóng BHYT từ 50% lên mức 70% (theo Quyết định 797/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ). Tuy nhiên, dù đã được Nhà nước hỗ trợ đóng BHYT mức 70% phí tham gia BHYT, thậm chí ở một số địa phương với sự hỗ trợ của các tổ chức, đơn vị và ngân sách địa phương, nhiều hộ cận nghèo cũng đã được hỗ trợ tới 90% phí tham gia BHYT, song tính đến nay, tỷ lệ người cận nghèo tham gia BHYT trên cả nước vẫn rất thấp. Năm 2011, mới chỉ có khoảng 26% trong tổng số khoảng 6 triệu người thuộc hộ cận nghèo tham gia BHYT, còn lại 74% người cận nghèo chưa tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ từ BHYT.

Đã có những địa phương hỗ trợ được 100% BHYT cho hộ cận nghèo

Thực tế thời gian qua, trên cả nước đã có một số địa phương Quảng Nam, Ninh Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bạc Liêu, Long An, Hải Dương, Tây Ninh, Cần Thơ, Sóc Trăng... đã thực hiện hỗ trợ nốt 30% mức đóng BHYT còn lại cho người thuộc hộ cận nghèo. Đơn cử như tỉnh Sóc Trăng, từ ngày 1/11/2012, tất cả các hộ cận nghèo của tỉnh Sóc Trăng được hỗ trợ 100% tiền mua BHYT; trong đó, Trung ương hỗ trợ 70% và ngân sách tỉnh hỗ trợ 30%. Hiện tỉnh có 44.139 hộ cận nghèo với tổng số 189.998 người; trong đó, số người đã có thẻ BHYT từ các chính sách khác là 11.286 người, số người phải mua BHYT là 178.712 người. Theo tính toán, để hỗ trợ hộ cận nghèo có thẻ BHYT, mỗi năm, ngân sách tỉnh phải chi bình quân khoảng 30 tỷ đồng. UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết, việc hỗ trợ mua BHYT cho hộ cận nghèo nhằm thể hiện sự quan tâm đặc biệt của tỉnh đối với người cận nghèo, tạo niềm tin trong nhân dân và tạo điều kiện thuận lợi để tiến đến thực hiện lộ trình BHYT toàn dân. Đồng thời, giúp người cận nghèo giảm bớt khó khăn trong điều kiện mức sống và thu nhập còn thấp. Vừa qua, UBND thành phố Đà Nẵng cũng đã đồng ý chủ trương mua và cấp thẻ BHYT miễn phí cho số khẩu thuộc diện hộ cận nghèo chưa có thẻ BHYT, với thời gian 3 tháng (từ ngày 1-10 đến 31/12/2012) từ nguồn ngân sách thành phố.

Mục tiêu hướng đến trên cả 63 tỉnh, thành phố

Tuy nhiên việc triển khai nhân rộng chủ trương này trên cả 63 tỉnh, thành phố để các hộ cận nghèo đều được hỗ trợ toàn bộ mức đóng thẻ BHYT còn đang là mục tiêu hướng đến. Bởi theo một số địa phương chưa triển khai hỗ trợ nốt 30% mức đóng BHYT còn lại cho hộ cận nghèo thì một trong những khó khăn chính là nguồn tài chính. Ông Vũ Xuân Bằng, Phó Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT, BHXH Việt Nam, cho biết cái khó còn nằm ở chính tâm lý người tham gia thực hiện chính sách này. Nhiều người dân chưa quan tâm đến chính sách BHYT; trong khi việc tổ chức các đại lý thu BHYT ở các phường, xã ở địa phương chưa tốt nên việc vận động người dân tham gia BHYT còn hạn chế.

Qua khảo sát ở một số địa phương cho thấy, còn nhiều hộ cận nghèo, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa chưa hiểu rõ chính sách BHYT có những ưu việt gì, không nắm rõ mình có thuộc đối tượng được hỗ trợ BHYT. Một thực tế nữa là quy định về thời điểm mua BHYT không bó buộc, người dân có tiền mua BHYT tự nguyện lúc nào cũng được. Do vậy dẫn đến tình trạng người dân không mặn mà tham gia BHYT ngay từ đầu, mà chỉ khi bị mắc bệnh thì họ mới nghĩ đến việc mua BHYT. Bởi vậy, việc các địa phương có thể chủ động triển khai hỗ trợ 30% mức đóng BHYT còn lại cho hộ cận nghèo đang là một thực tế đặt ra. BHXH Việt Nam cũng sẽ giao chỉ tiêu cụ thể cho các địa phương thực hiện.

Ông Vũ Xuân Bằng cho biết thêm, nếu chính sách đi vào thực tế hiệu quả thì sẽ tiến tới 100% hộ cận nghèo có thẻ BHYT, họ sẽ nhận được thẻ BHYT miễn phí mà không phải đóng thêm 30% giá trị thẻ như hiện nay. Cùng với những giải pháp hữu hiệu và nỗ lực của các địa phương, đến năm 2013, dự kiến sẽ phát hành được hơn 3 triệu thẻ BHYT cho người thuộc hộ cận nghèo.