Thanh tra công vụ là thanh tra trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của cán bộ, công chức, viên chức (CCVC) khi thực thi nhiệm vụ, công vụ của nhà nước giao và do đó, không chỉ có thanh tra ngành Nội vụ làm công tác thanh tra công vụ mà trong quá trình thanh tra hành chính hay chuyên ngành thanh tra, kiểm tra các cấp cũng một phần thực hiện nhiệm vụ công tác thanh tra, kiểm tra thực thi công vụ (TTCV).

Do đó, BHXH Việt Nam vừa có văn bản số 1726/BHXH-KT hướng dẫn nội dung kiểm tra TTCV cho BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện kiểm tra TTCV từ năm 2012.

Theo hướng dẫn của BHXH Việt Nam, kiểm tra TTCV gồm: kiểm tra việc tổ chức, thực hiện nhiệm vụ của đơn vị; kiểm tra việc thực hiện chức trách của CCVC.

Kiểm tra việc tổ chức, thực hiện nhiệm vụ của đơn vị là kiểm tra các nội dung:

- Kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật, các quy định, văn bản chỉ đạo và hướng dẫn của BHXH Việt Nam trong việc quản lý và thực hiện chính sách BHXH, BHYT đối với người lao động và nhân dân trên địa bàn quản lý.

- Kiểm tra việc tổ chức tiếp công dân và giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo; niêm yết và thực hiện nội quy, quy chế tiếp công dân, lịch tiếp công dân của lãnh đạo.

- Kiểm tra việc triển khai thực hiện quy định tại bộ phận một cửa về niêm yết và thực hiện thủ tục, quy trình tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết các thủ tục hành chính; quy tắc ứng xử của CCVC và tổ chức nơi tiếp đón các tổ chức, cá nhân đến liên hệ làm việc.

- Kiểm tra việc quản lý, sử dụng CCVC; việc tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển, biệt phái, thôi việc, đình chỉ công tác, nghỉ hưu, khen thưởng, xử lý kỷ luật của CCVC và các điều kiện bảo đảm cho hoạt động TTCV.

- Kiểm tra việc tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ; phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong hoạt động của cơ quan.

Nội dung kiểm tra việc thực hiện chức trách của CCVC:

- Kiểm tra việc chấp hành pháp luật, kỷ luật, kỷ cương hành chính trong thi hành công vụ.

- Kiểm tra việc thực thi chức trách theo nhiệm vụ được giao.

- Kiểm tra việc thực hiện quy trình, thủ tục và thời gian giải quyết các thủ tục hành chính theo quy định của pháp luật và của BHXH Việt Nam.

- Kiểm tra việc chấp hành Quy tắc ứng xử, văn hóa giao tiếp của CCVC.

- Kiểm tra việc thực hiện các quy định về những việc CCVC không được làm.

Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố cần tăng cường kiểm tra TTCV để nâng cao ý thức kỷ luật và trách nhiệm của CCVC. Quy trình và thủ tục kiểm tra TTCV được thực hiện theo các quy định ban hành kèm theo Quyết định số 1313/QĐ-BHXH của BHXH Việt Nam. Để làm rõ hơn một số nội dung khi tiến hành kiểm tra TTCV như: Việc thu thập thông tin từ đơn vị sử dụng lao động, cơ sở khám chữa bệnh, cá nhân tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT để ra quyết định kiểm tra; kiểm tra việc giải quyết các thủ tục hành chính của CCVC trong khi TTCV và kiểm tra xác minh theo đơn thư phản ánh, tố cáo của công dân, tổ chức, BHXH Việt Nam hướng dẫn cụ thể như sau:

- Đoàn kiểm tra, xác minh và thu thập thông tin phải có ít nhất 02 cán bộ tham gia.

- CCVC được giao nhiệm vụ đi kiểm tra, xác minh và thu thập thông tin phải mang theo giấy chứng minh nhân dân, giấy giới thiệu làm việc và thẻ công chức (nếu có).

- Để kiểm tra việc TTCV của CCVC, cán bộ được giao nhiệm vụ kiểm tra có thể phối hợp với cá nhân, tổ chức tiến hành lập hồ sơ, thủ tục tham gia hoặc giải quyết chế độ BHXH, BHYT để liên hệ làm việc với cơ quan BHXH (đặc biệt là các cá nhân, tổ chức có ý kiến, đơn thư phản ánh, tố cáo về thái độ, trách nhiệm và hành vi của CCVC thuộc đơn vị). Thông qua theo dõi việc hướng dẫn, giải quyết các thủ tục hành chính để có cơ sở xem xét, đánh giá thái độ, trách nhiệm và năng lực của CCVC được giao nhiệm vụ;

- Trong quá trình kiểm tra, Đoàn kiểm tra TTCV có thể sử dụng các thiết bị để ghi âm, ghi hình thu thập thông tin làm căn cứ xem xét, xử lý sau kiểm tra. Trường hợp phát hiện CCVC có hành vi vi phạm các quy định của pháp luật, của ngành hoặc quy tắc ứng xử thì tiến hành lập biên bản tại chỗ có sự chứng kiến của đại diện đơn vị.

Định hướng theo Luật Cán bộ, công chức, viên chức là tăng cường thanh, kiểm tra công vụ. Đây là nhiệm vụ còn nhiều việc phải làm. Tuy nhiên, thiết nghĩ muốn thanh tra TTCV có hiệu quả, nâng cao tinh thần trách nhiệm, thực thi nhiệm vụ, nghĩa vụ của cán bộ, viên chức trong ngành thì điều đầu tiên là phải làm rõ chế độ trách nhiệm cá nhân của mỗi cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi nhiệm vụ, công vụ được giao, tinh thần, thái độ phục vụ đối tượng. Khi chưa làm rõ được vấn đề này thì kiểm tra TTCV sẽ trở nên kém hiệu quả, yêu cầu của công cuộc cải cách nền hành chính nói chung và cải cách thủ tục hành chính nói riêng sẽ không đảm bảo tính ổn định, bền vững, lâu dài.