Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội (BHXH), người lao động tham gia BHXH bắt buộc đã đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên chưa hưởng BHXH một lần; người đang hưởng lương hưu; đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hàng tháng với mức suy giảm khả năng lao động từ 61 % trở lên (gọi chung là người lao động) mà bị chết thì thân nhân của họ được trợ cấp tuất hàng tháng. Thân nhân của người lao động được trợ cấp tuất hàng tháng bao gồm:

- Con chưa đủ mười lăm tuổi; con chưa đủ mười tám tuổi còn đi học; con từ đủ 15 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

- Vợ từ đủ năm mươi lăm tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ sáu mươi tuổi trở lên; vợ dưới năm mươi lăm tuổi hoặc chồng dưới sáu mươi tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha vợ hoặc cha chồng, mẹ vợ hoặc mẹ chồng, người khác mà người lao động này có trách nhiệm nuôi dưỡng nếu đủ sáu mươi tuổi trở lên đối với nam, năm mươi lăm tuổi trở lên đối với nữ; dưới sáu mươi tuổi đối với nam, dưới năm mươi lăm tuổi đối với nữ nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Các thân nhân là vợ hoặc chồng; cha, mẹ đẻ; cha, mẹ vợ hoặc cha, mẹ chồng; người khác mà người lao động này có trách nhiệm nuôi dưỡng phải không có thu nhập hoặc có thu nhập hàng tháng dưới mức lương tối thiểu chung, thì mới được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.

Trường hợp có một người chết thì số thân nhân của họ được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng tối đa không quá bốn người; trường hợp có từ hai người chết trở lên thì thân nhân của họ được hưởng hai lần mức trợ cấp tuất hàng tháng.

Thực tế hiện nay, khi có phát sinh giải quyết chế độ tử tuất, có nhiều trường hợp do thân nhân người lao động không nắm đầy đủ quy định, nên kê khai không đầy đủ số thân nhân mà khi còn sống người lao động có trách nhiệm nuôi dưỡng, nên sau khi đã được giải quyết, thân nhân của người lao động tiếp tục đề nghị giải quyết bổ sung định suất tuất. Đây là vấn đề vướng mắc, gây khó khăn cho việc thực hiện chế độ BHXH của cơ quan BHXH và vấn đề quan trọng là thân nhân người lao động chưa được hưởng đầy đủ quyền lợi BHXH theo quy định (hiện tại chưa có hướng dẫn giải quyết bổ sung định suất tuất).

Để đảm bảo quyền lợi của những thân nhân người lao động bị chết, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến nội dung chế độ tử tuất, thủ tục hồ sơ, quy trình giải quyết, nhất là bộ phận một cửa tại BHXH các huyện, thị xã, thành phố hướng dẫn thân nhân người lao động phải kê khai đầy đủ các thông tin làm căn cứ xem xét, giải quyết chế độ tử tuất trước khi tiếp nhận hồ sơ (kê khai theo mẫu số 09A-HSB ban hành kèm theo Quyết định số 777/QĐ-BHXH ngày 17/5/2010 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam). Mặt khác đề nghị người đại diện cho các thân nhân phải thông báo cho tất cả các thân nhân có tên trong tờ khai nắm được đầy đủ và thống nhất với các nội dung đã kê khai. Căn cứ vào tờ khai hoàn cảnh gia đình với đầy đủ các thông tin đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận, cơ quan BHXH thực hiện giải quyết chế độ tử tuất theo quy định của pháp luật. Trường hợp có nội dung chưa rõ thì tiến hành kiểm tra, xác minh trước khi giải quyết, biên bản kiểm tra, xác minh được lưu cùng hồ sơ giải quyết chế độ tử tuất của người lao động.