*PV: Thưa ông, hiện nay nhu cầu tuyển dụng lao động của nhiều DN là khá cao, trong khi đó lại có khá nhiều NLĐ đăng ký thất nghiệp. Ông nhìn nhận thế nào về hiện tượng khá bất thường này?

 
- Ông Điều Bá Được:

Dù hiện tượng là như vậy, nhưng tôi cho rằng không có gì bất bình thường. Bởi cùng thời điểm này năm ngoái số người đăng ký thất nghiệp cũng tăng lên. Việc NLĐ đăng ký thất nghiệp tăng có thể do cuối năm 2011 và đầu năm 2012 nhiều người tính toán nghỉ việc ở các DN đối xử với công nhân không tốt, lương bổng thấp, đãi ngộ thấp để đi tìm chỗ làm khác. Trong khi tìm việc, họ đăng ký để hưởng trợ cấp. Nguyên nhân kế tiếp là không ít NLĐ nhập cư được 5-7 năm, đóng đủ 36 tháng BH thất nghiệp nên muốn nhận trợ cấp thất nghiệp để chuyển về quê tìm việc. Cũng không loại trừ khả năng DN gặp khó khăn, phải cơ cấu lại sản xuất, giảm lao động. Chẳng hạn ở địa bàn Hà Nội, một số DN nội thành phải di dời ra khu vực khác, cũng là lý do khiến nhiều lao động của Hà Nội phải thôi việc bởi không có điều kiện theo DN đến địa điểm mới. Điển hình như Công ty Dệt 8-3; Công ty Hanosimex; Công ty Cơ khí Hà Nội… có hàng trăm NLĐ đến đăng ký thất nghiệp.Ngoài ra cũng còn một số doanh nghiệp giải thể, phá sản công nhân phải nghỉ việc.

*Với số lượng người đăng ký thất nghiệp ngày càng tăng, liệu quỹ BH thất nghiệp có nguy cơ mất cân đối như nhiều người lo ngại không, thưa ông?

- Qua 2 năm thực hiện chi trả trợ cấp BH thất nghiệp và hiện nay bước sang năm thứ 3, tôi khẳng định rằng mặc dù số người đăng ký, hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng nhưng hiện nay Quỹ BH thất nghiệp vẫn đủ khả năng chi trả.

*Trên cách nhìn của cơ quan thực hiện chính sách, ông có cho rằng chính sách BH thất nghiệp còn một số bất hợp lý, đặc biệt là điều kiện hưởng chế độ?

- Đúng là điều kiện hưởng hiện nay đang quá mở rộng, chưa chặt chẽ. Chẳng hạn những trường hợp NLĐ bị kỷ luật, hoặc chủ động nghỉ việc trong khi DN vẫn bố trí việc làm. Như vậy là chưa đúng với bản chất của chính sách thất nghiệp.

Hiện nay một số phương tiện thông tin đại chúng dùng từ thất nghiệp “ảo”, tôi không đánh giá điều này đúng hay sai. Vì chúng ta vẫn chưa có một thống kê, khảo sát cụ thể nào về tình trạng này. Nhưng tôi khẳng định có hiện tượng NLĐ di chuyển từ DN này sang DN khác, thậm chí sau một thời gian NLĐ quay lại đúng với DN cũ. Trong quá trình đó họ đăng ký thất nghiệp, hưởng trợ cấp thất nghiệp theo đúng quy định. Điều quan trọng là cơ quan quản lý lao động địa phương có nắm bắt được bao giờ NLĐ đó tìm được việc làm mới để cắt chế độ hưởng trợ cấp này.

*Đó phải chăng là “khe hở” của chính sách về BH thất nghiệp? Hiện các cơ quan chức năng đang đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung cho phù hợp với tình hình thực tế, ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này?

- Hiện nay Văn phòng Chính phủ đang tập hợp những vướng mắc, bất cập trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp để trình Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số nội dung về đối tượng tham gia BH thất nghiệp, về mức hỗ trợ học nghề cho NLĐ đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, về mức học nghề cho NLĐ đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, về việc giải quyết hưởng BH thất nghiệp.

Riêng điều kiện  hưởng, chúng tôi cũng đề xuất nên theo nguyên tắc cân đối giữa mức đóng, mức hưởng vừa để bảo vệ quyền lợi cho NLĐ cũng như đảm bảo tính ổn định về quỹ BH thất nghiệp trong tương lai. Nên quy định điều kiện hưởng chặt chẽ hơn. Cụ thể Cần nghiên cứu để sửa đổi Điều 82 Luật BHXH, quy định này chưa phù hợp, dễ bị lạm dụng do Luật BHXH quy định người lao động có thời gian đóng BHTN từ đủ 12 tháng đến dưới 36 tháng được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp; người lao động sẽ tính toán để có thể đóng đủ 12 tháng sẽ hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp hoặc là đóng đủ 36 tháng để  nhận được 6 tháng trợ cấp thất nghiệp…Tương tự như vậy cũng cần nghiên cứu để sửa quy định trong Luật BHXH về trợ cấp thất nghiệp một lần đối với người lao động có việc làm hoặc đi nghĩa vụ quân sự được nhận trợ cấp thất nghiệp một lần là chưa phù hợp vì những đối tượng này thực chất không còn bị thất nghiệp.

*Xin cảm ơn ông!