Theo quy định, khi có sự thay đổi thông tin đóng BHXH thì doanh nghiệp phải thông báo bằng văn bản và tiến hành đăng ký điều chỉnh với cơ quan BHXH. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều doanh nghiệp chậm trễ thủ tục này hoặc vì lý do khác dẫn đến việc cơ quan BHXH phải thực hiện việc truy thu.

Truy thu là việc cơ quan BHXH thu khoản tiền phải đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN của các trường hợp trốn đóng, đóng không đủ số người thuộc diện bắt buộc tham gia, đóng không đủ số tiền phải đóng theo quy định, chiếm dụng tiền đóng, hưởng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN. Cơ quan BHXH sẽ tiến hành truy thu BHXH khi có một trong các căn cứ theo quy định như: Truy thu do trốn đóng; truy thu đối với người lao động sau khi chấm dứt HĐLĐ về nước truy đóng BHXH cho thời gian đi làm việc ở nước ngoài theo HĐLĐ chưa đóng; truy thu do điều chỉnh tăng tiền lương đã đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN cho người lao động sau 06 tháng kể từ ngày người có thẩm quyền ký quyết định hoặc HĐLĐ (phụ lục HĐLĐ) nâng bậc lương, nâng ngạch lương, điều chỉnh tăng tiền lương, phụ cấp tháng đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN và các trường hợp khác theo quy định của cơ quan có thẩm quyền (khoản 1 Điều 38 Văn bản hợp nhất số 2525/VBHN-BHXH).

Ảnh: Minh họa

Đặc biệt đối với trường hợp đơn vị đề nghị truy thu cộng nối tổng thời gian trên 06 tháng trở đi, cơ quan BHXH phải thực hiện thanh tra đột xuất và xử lý theo quy định. Việc thanh tra, kiểm tra hồ sơ, quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN tại đơn vị để xác minh căn cứ và điều kiện truy thu cho người lao động tại đơn vị sau đó có kết luận cho phép đơn vị truy thu thời gian đóng cho người lao động và khắc phục các sai sót nếu có theo đúng quy định. Bên cạnh đó, ngoài việc nộp số tiền truy thu phải đóng theo quy định, đơn vị còn phải nộp số tiền lãi truy thu.

Tính đến ngày 22/7/2024, trên địa bàn tỉnh Gia Lai có nhiều doanh nghiệp đề nghị truy thu thời gian tham gia từ 6 tháng trở lên cho người lao động. Qua thanh tra chuyên ngành đột xuất, cơ quan BHXH đã nghiêm túc nhắc nhở và đề nghị đơn vị thực hiện truy đóng cho 17 lao động thuộc diện bắt buộc tham gia với số tiền trên 90,72 triệu đồng; 33 lao động do đóng thiếu thời gian theo quy định với số tiền trên 356,83 triệu đồng; 63 lao động đóng thiếu mức đóng theo quy định với số tiền trên 94,4 triệu đồng. Cùng với đó, cơ quan BHXH cũng đề nghị đơn vị nộp tiền lãi truy thu theo quy định.

Đóng BHXH bắt buộc là trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng lao động với người lao động. Tuy nhiên, hiện nay nhiều doanh nghiệp đang có hành vi vi phạm, việc không đóng hoặc chậm đóng đều làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động. Điều 17, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 có quy định rõ về các hành vi bị nghiêm cấm như: Trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN; chậm đóng tiền BHXH, BHTN; chiếm dụng tiền đóng, hưởng BHXH, BHTN. Bên cạnh đó, Điều 39, Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cũng đã quy định rõ các hành vi và mức xử phạt khi đơn vị vi phạm các quy định về đóng BHXH bắt buộc, BHTN./.