“Người dân hoàn toàn có thể an tâm KCB ban đầu tại các cơ sở y tế tư nhân lâu nay đã ký hợp đồng với cơ quan BHXH (472 cơ sở y tế tư nhân được ký hợp đồng KCB BHYT), vì quỹ BHYT vẫn chi trả như từ trước đến nay…”- thông tin trên được ông Vũ Xuân Bằng- Phó Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam) khẳng định, sau những thông tin “nhiễu” cho rằng “cơ sở y tế tư nhân không được KCB BHYT ban đầu từ năm 2018”.

Khó khăn, vướng mắc

Năm 2013, dựa trên Thông tư 43 của Bộ Y tế về hướng dẫn phân tuyến chuyên môn kỹ thuật với các cơ sở y tế, hầu hết cơ sở y tế tư nhân đầu tư lớn đều đề nghị cơ quan cấp phép hoạt động (Bộ Y tế hoặc Sở Y tế) phân tuyến tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương (tuyến 2). Thực tế cho thấy, rất nhiều cơ sở y tế tư nhân được đầu tư quy mô hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực… ngang bằng, thậm chí hơn hẳn một số BV công hạng II trực thuộc Bộ Y tế; hoặc hạng I, hạng II trực thuộc Sở Y tế. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, những cơ sở này đều được Bộ Y tế hoặc Sở Y tế phê duyệt tuyến 2.

Nhiều BV tư nhân trang bị rất hiện đại nhưng xin hạ xuống tuyến 2

Việc phân tuyến giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát các giới hạn chuyên môn kỹ thuật trong điều trị nhằm đảm bảo tính mạng người dân, đồng thời giúp tính toán giá cả dịch vụ kỹ thuật. Trong 4 tuyến chuyên môn kỹ thuật (theo Thông tư 43) gồm: Tuyến Trung ương (tuyến 1), tuyến tỉnh/thành (tuyến 2), tuyến quận/huyện (tuyến 3), tuyến xã/phường (tuyến 4)- nếu tuyến càng cao thì khung giá dịch vụ kỹ thuật cao tương ứng. Do đó, cơ sở nào được phân tuyến 2 sẽ “đội khung” cả về chuyên môn kỹ thuật lẫn giá dịch vụ, vì tuyến 1 phải tầm cỡ như BV Chợ Rẫy hoặc BV Nhân Dân 115 thì cơ sở tư nhân khó lòng vươn tới. Tại thời điểm đó, hiếm có cơ sở tư nhân nào đầu tư lớn chấp nhận mình thuộc tuyến 3, bởi vừa bị hạn chế chuyên môn kỹ thuật, vừa bị khống chế giá dịch vụ kỹ thuật theo khung thấp.

Đến đầu năm 2016, để thuận lợi hơn cho người dân, Bộ Y tế quyết định thông tuyến KCB BHYT tuyến 3 (áp dụng cả BV công và tư). Sau quyết định này, trong khi người dân phấn khởi thì nhiều cơ sở y tế tư nhân lại “nhức đầu” do… “mất khách”!. Thời điểm đó cũng hàng loạt cơ sở y tế tư nhân ùn ùn xin hạ tuyến (tuyến 2 xuống tuyến 3) để được… thông tuyến và… “hút khách” trở lại.

Chuyện không có gì đáng nói nếu Thông tư 43 hướng dẫn phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với cơ sở y tế tư nhân cũng chi tiết như đối với cơ sở y tế công lập. Đằng này, Thông tư 43 chỉ hướng dẫn chung chung “Bộ Y tế hoặc Sở Y tế sẽ quyết định (bằng văn bản) tuyến chuyên môn kỹ thuật của cơ sở y tế tư nhân phù hợp với quy định của Thông tư này”. Hệ lụy của hướng dẫn phân tuyến “tạm” này là cùng quy mô, nhưng có cơ sở y tế tư nhân tuyến 2, có cơ sở y tế tư nhân tuyến 3; thậm chí cũng có cơ sở y tế tư nhân khi thì tuyến 2 khi lại tuyến 3. Chính sự “nhảy múa” trong phân tuyến dẫn đến sự thiếu công bằng đối với chính các cơ sở y tế tư nhân, khiến nguồn thu của một số cơ sở trồi sụt theo.

Thông tư liên tịch số 41 do liên Bộ Y tế- Tài chính ban hành năm 2014 quy định rõ “các cơ sở y tế ký hợp đồng KCB BHYT phải có quyết định phân hạng BV của cấp có thẩm quyền (nếu có); đối với cơ sở KCB ngoài công lập phải có quyết định tuyến chuyên môn kỹ thuật của cấp có thẩm quyền”.

Tuy nhiên, trong suốt thời gian qua, Bộ Y tế vẫn chưa ban hành Thông tư hướng dẫn phân hạng, phân tuyến chuyên môn kỹ thuật cho y tế tư nhân. Điều này đã dẫn tới nhiều khó khăn, vướng mắc cho cơ quan BHXH và các cơ sở y tế tư nhân trong việc xác định mức thanh toán và mức hưởng cho người bệnh.

Cần sớm chuẩn hóa phân tuyến

Cũng theo ông Vũ Xuân Bằng, kể từ năm 2018, để ký hợp đồng KCB BHYT ban đầu với cơ quan BHXH, các cơ sở y tế mới thành lập cần phải tuân thủ triệt để Thông tư 41. Điều này có nghĩa, các cơ sở y tế tư nhân mới thành lập phải có “Quyết định tuyến chuyên môn kỹ thuật của cấp có thẩm quyền” theo hướng dẫn chi tiết, thống nhất từ Bộ Y tế như đối với các cơ sở y tế công lập. Riêng đối với 472 cơ sở y tế tư nhân mà BHXH đã từng ký hợp đồng trước đó dựa trên cơ sở “phân tuyến tạm” vẫn tiếp tục linh động thực hiện, nhằm đảm bảo quyền lợi KCB BHYT ban đầu của người dân.

Để người dân và các cơ sở y tế tư nhân an tâm trong việc KCB BHYT ban đầu, Bộ Y tế cần kịp thời ban hành hướng dẫn cụ thể về tiêu chí xếp hạng BV, phân tuyến chuyên môn kỹ thuật cho các cở sở y tế tư nhân.

Liên quan vấn đề này, theo một lãnh đạo Cục Quản lý KCB (Bộ Y tế), việc phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với cơ sở y tế (cả công lẫn tư) hệt như “cấp quota” và chi phối nguồn thu của các cơ sở y tế. Vì vậy, trong mục tiêu phát triển y tế đồng bộ ở cả 4 tuyến để chăm lo sức khỏe người dân tốt nhất, việc xây dựng các “công cụ kỹ thuật” để “điều tiết”, giúp sự phát triển hài hòa, hợp lý, công bằng hơn cần phải có lộ trình thực hiện. Do đó, theo vị này, chắc chắn trong thời gian tới, vấn đề phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với cơ sở y tế tư nhân sẽ được “chuẩn hóa”.