Ảnh minh họa.

Theo báo cáo điều tra về việc làm phi chính thức do Viện Khoa học lao động xã hội (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) và Tổng Cục Thống kê, ILO tiến hành mới đây, trong 21 nhóm ngành kinh tế, lao động phi chính thức tập trung chủ yếu trong các nhóm: công nghiệp chế biến – chế tạo, xây dựng và bán buôn bán lẻ - sửa chữa ô tô, mô tô xe máy. Đáng chú ý, hơn 90% lao động phi chính thức là lao động không có chuyên môn, kỹ thuật.

Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và Lao động (Tổng Cục thống kê) Nguyễn Thị Xuân Mai cho biết:  Lao động phi chính thức được ký hợp đồng lao động chiếm tỷ lệ rất thấp. Tỷ lệ được ký hợp đồng trên 3 tháng trở lên chỉ có khoảng 21,2%. Có 76,7% lao động phi chính thức làm việc mà không có bất cứ một hợp đồng lao động bằng văn bản liên quan đến công việc đang làm. Như vậy, lực lượng lao động phi chính thức này về mặt an sinh xã hội bị thiệt thòi nhiều. 

Theo báo cáo điều tra về việc làm phi chính thức, trên 98% lao động khu vực này không được đóng BHXH và mức lương trung bình của họ chỉ bằng 2/3 mức lương của lao động trong khu vực chính thức.

Đại diện Ban Thu, BHXH Việt Nam cho biết: Số người tham gia BHXH tự nguyện hiện nay khoảng 243.000 người. Loại hình BHXH tự nguyện hướng tới lao động phi chính thức nhưng con số đạt được quá thấp so với thực tế và kỳ vọng của Nhà nước sau gần mười năm triển khai chính sách này.

Trong số người tham gia BHXH tự nguyện, có hơn 60% lao động đã tham gia BHXH bắt buộc và cộng nối để hưởng hưu trí; gần 40% lao động tự nguyện tham gia, một tỷ lệ thực sự chưa cao. Nguyên nhân là người lao động thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là lao động phi chính thức, làm công việc tự do, bấp bênh, không ổn định. Đồng thời, nhận thức hiểu biết về chính sách của họ còn hạn chế, thiếu thông tin.

Từ ngày 01/01/2018, Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện. Cụ thể, mức hỗ trợ bằng 30% với người thuộc diện nghèo; bằng 25% đối với người thuộc diện cận nghèo, bằng 10% đối với các đối tượng còn lại. Đây có thể là cú huých cho sự phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Theo Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) Đào Quang Vinh, muốn thúc đẩy chuyển dịch lao động phi chính thức thì cần tăng đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm tại doanh nghiệp nhằm tái cơ cấu ngành kinh tế.

Trọng tâm là đào tạo nghề để nâng cao chất lượng lao động cho lao động nông thôn, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ. Bên cạnh đó, thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp để rút bớt lao động phi chính thức trong lĩnh vực nông nghiệp…/.