Theo số liệu thống kê tính đến hết 30/6/2017, BHXH Gia Lai có gần 200 đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN từ 6 tháng trở lên với số tiền gần 39 tỷ đồng. So với cùng kỳ năm 2016 tỷ lệ nợ có giảm, tuy nhiên tình trạng nợ đọng, chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị sử dụng lao động diễn biến ngày càng phức tạp làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động, trong đó có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.

Nguyên nhân

Tình trạng dây dưa kéo dài, cố tình nợ không đóng BHXH, BHYT, BHTN với mục đích chiếm dụng tiền BHXH, BHYT, BHTN. Một số đơn vị có khả năng tài chính nhưng do chưa nhận thức đầy đủ pháp luật về BHXH của chủ sử dụng lao động dẫn đến việc đơn vị tham gia BHXH cho người lao động chỉ là để đối phó. Trong khi đó, chế tài xử lý vi phạm trong thời gian qua còn hạn chế, chưa đủ mạnh để xử lý, răn đe, ngăn ngừa. Công tác thanh tra, kiểm tra đóng BHXH, BHTN, BHYT còn hạn chế chủ yếu là thanh tra, kiểm tra những doanh nghiệp đã có trong kế hoạch thanh tra, kiểm tra đầu năm.

Quyền lợi người lao động bị ảnh hưởng

Nhận thức chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của người lao động còn hạn chế, phần lớn người lao động chỉ biết làm việc theo sự phân công của chủ sử dụng lao động và hàng tháng được hưởng tiền công, tiền lương do chủ sử dụng lao động trả, họ chưa quan tâm, chưa thực sự hiểu hết những quyền lợi mà mình được hưởng khi tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Vì vậy người lao động ít có đấu tranh khi chủ sử dụng lao động vi phạm luật về BHXH, BHYT, BHTN. Một số bộ phận người lao động do chưa nhận thức được hết tính ưu việt của chính sách BHXH mà chỉ quan tâm đến tiền lương hiện tại được hưởng, sợ bị trích mất một phần tiền lương để tham gia BHXH, làm giảm thu nhập của bản thân nên sẵn sàng thỏa hiệp với chủ sử dụng lao động để không tham gia đóng BHXH, BHYT, BHTN theo quy định.

Giải pháp khắc phục trốn đóng, nợ đọng

Tăng cường công tác tuyên truyền cho người lao động, chủ sử dụng lao động hiểu rõ hơn về chính sách BHXH, BHYT, BHTN điều tưởng chừng dễ hiểu nhưng không phải chủ doanh nghiệp nào cũng nhận thức và thực hiện được việc đóng BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ và đúng quy định, nhất là điều kiện kinh tế thị trường nhiều biến động như hiện nay.

Tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT xử lý nghiêm minh các trường hợp trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHTN, BHYT dây dưa, kéo dài, chuyển hồ sơ sang cơ quan pháp luật xử lý hình sự đối với những trường hợp chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHTN, BHYT của người lao động.

Thực hiện tốt việc giải quyết chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, đảm bảo nguyên tắc “có đóng, có hưởng” đảm bảo xét duyệt quản lý tốt đối tượng đã và đang tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Việc chi trả theo nguyên tắc trên là đảm bảo công bằng, công minh. Gắn liền hưởng BHXH, BHYT, BHTN với nghĩa vụ và trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, BHTN.

BHXH cho mọi người lao động và BHYT toàn dân là mục tiêu Đảng và Nhà nước ta quyết tâm thực hiện, nhằm góp phần đảm bảo an sinh xã hội, phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN, khắc phục tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN để bảo tồn và tăng trưởng quỹ BHXH, BHYT, BHTN là nhiệm vụ chiến lược và cơ bản để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Trách nhiệm này không chỉ riêng của ngành BHXH mà còn là trách nhiệm của chủ sử dụng lao động, người lao động và đồng thời nó còn có trách nhiệm của các cấp công đoàn, các ngành có liên quan và của cả cộng đồng, thiết nghĩ thời gian tới các cấp ủy đảng tiếp tục quan tâm lãnh đạo thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020 và những năm tiếp theo, góp phần đảm bảo an sinh xã hội./.