Bộ Y tế ban hành Thông tư số 02/2017/TT-BYT ngày 15/3/2017 về việc quy định mức tối đa khung giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước và hướng dẫn áp giá, thanh toán khám bệnh, chữa bệnh trong một số trường hợp. Theo đó, từ ngày 01/6/2017, các cơ sở y tế công lập sẽ chính thức áp dụng giá viện phí mới đối với nhóm đối tượng không có thẻ BHYT và một số dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vị thanh toán của quỹ BHYT.

Với trên 1.900 dịch vụ y tế sẽ được điều chỉnh theo Thông tư số 02/2017, nhiều dịch vụ y tế có giá tăng tới 2-3 lần so với mức giá hiện nay mà người không có BHYT phải tự chi trả 100%. Cụ thể, tiền khám và tiền giường bệnh tăng gấp 2 - 4 lần so với mức giá hiện nay. Tiền khám tối đa ở bệnh viện hạng đặc biệt và bệnh viện hạng 1 là 39.000 đồng/lượt; với bệnh viện hạng 2 là 35.000 đồng/lượt; hạng 3 là 31.000 đồng/lượt và với bệnh viện hạng 4, phòng khám đa khoa khu vực, trạm y tế xã là 29.000 đồng/lượt. Tương tự giá tối đa dịch vụ của một ngày điều trị hồi sức tích cực tại bệnh viện đặc biệt cũng tăng gấp đôi, lên mức 677.100 đồng, tại bệnh viện hạng 1 là 632.200 đồng, tại bệnh viện hạng 2 là 568.900 đồng … Mức tăng này sẽ tác động mạnh đến bệnh nhân nội trú phải nằm viện điều trị dài ngày. Tuy nhiên, tác động đáng kể nhất là nhóm giá dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm bởi đây là các dịch vụ mà hầu như bệnh nhân nào khi vào viện cũng phải sử dụng …

Việc điều chỉnh giá viện phí theo hướng tính đúng, tính đủ, trong đó có cả chi phí tiền lương, phụ cấp đặc thù của nhân viên y tế … là hệ quả tất yếu của việc đổi mới cơ chế tài chính y tế với mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, phục vụ tốt hơn nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của người dân, đồng thời tạo sự công bằng trong việc khám bệnh, chữa bệnh giữa người có BHYT với người chưa có BHYT. Tuy nhiên, việc điều chỉnh được Nhà nước thực hiện theo lộ trình nhằm đảm bảo ổn định, không gây ra những xáo trộn lớn trong đời sống xã hội. Đối với bệnh nhân có bảo hiểm y tế, được quỹ BHYT chi trả từ 80-100% chi phí khám, chữa bệnh, tùy theo từng nhóm đối tượng thụ hưởng, đã thực hiện từ 01/3/2016 (theo Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC của Bộ Y tế và Bộ Tài chính);

Để những người dân chưa tham gia BHYT chuẩn bị về tâm lý cũng như không tạo ra sự thay đổi quá lớn, việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế đã được xây dựng với lộ trình tăng tương đối chậm nhằm giúp người dân có thời gian thích ứng dần dần. Trước khi áp dụng mức giá mới khi đi khám bệnh, chữa bệnh người chưa tham gia BHYT trả mức giá thấp hơn so với mức giá áp dụng đối với nhóm dân số có tham gia BHYT bởi giá dịch vụ y tế dành cho người chưa tham gia BHYT mới chỉ tích hợp 3/7 yếu tố chi phí trực tiếp. Bên cạnh đó, giá các dịch vụ y tế này vẫn đang được áp dụng theo quy định đã ban hành từ khá lâu nên mức giá thấp hơn nhiều so với thực tế. Điều này thể hiện sự cẩn trọng và quan tâm của Nhà nước đối với những người chưa tham gia BHYT, tạo thời gian chuyển tiếp cần thiết cho những người chưa tham gia BHYT thực hiện trách nhiệm của mình trong chủ trương BHYT toàn dân.

Tuy nhiên, đổi mới cơ chế tài chính y tế đòi hỏi phải có sự đồng bộ và thống nhất. Nếu chỉ điều chỉnh đối với nhóm đối tượng có BHYT mà không thực hiện đối với nhóm đối tượng chưa có BHYT vô hình chung sẽ tạo ra sự phân biệt đối xử, mất công bằng. Người có BHYT là do họ tự trích một phần thu nhập của bản thân để đóng góp vào quỹ BHYT bằng hình thức tham gia BHYT; những đối tượng khác như người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, người có công với cách mạng, trẻ em dưới 6 tuổi, đối tượng bảo trợ xã hội, học sinh, sinh viên … được ngân sách Nhà nước đóng hoặc hỗ trợ một phần mức đóng BHYT thì họ mới được quỹ BHYT thanh toán khi chẳng may bị ốm đau, bệnh tật phải vào bệnh viện điều trị, mức thanh toán từ 80-100% tùy theo nhóm đối tượng. Như vậy, người bệnh tham gia BHYT ở một số nhóm đối tượng phải cùng chi trả một phần viện phí (từ 05-20%), nếu không thực hiện một mức giá chung thì những người tham gia BHYT phải đóng viện phí với mức giá cao hơn người chưa tham gia BHYT.

Người tham gia BHYT ngoài việc phòng ngừa cho bản thân chẳng may bị ốm đau, bệnh tật phải vào bệnh viện để khám và điều trị bệnh, thì họ còn thực hiện trách nhiệm của bản thân với cộng đồng, vì nguyên tắc của BHYT là lấy số đông bù cho số ít; nhiều người tham gia BHYT nhưng chỉ những người ốm đau, bệnh tật mới được hưởng lợi từ quỹ BHYT. Hiện nay, người tham gia BHYT đóng là 702.000 đồng/người/năm, trong khi đó nhiều người bị bệnh nặng phải điều trị dài ngày như suy thận, ung thư … mỗi năm tốn hàng trăm triệu đồng để thanh toán viện phí, nếu không có sự chia sẽ (số đông bù cho số ít) thì quỹ BHYT sẽ mất cân đối, không đủ khả năng để thanh toán. Đối với những người chưa tham gia BHYT khi chẳng may bị ốm đau, bệnh tật phải vào bệnh viện điều trị thì phải thanh toán 100% viện phí. Thực tế cho thấy nhiều gia đình người bệnh chưa tham gia BHYT khi mắc các bệnh nặng phải điều trị dài ngày đã trở thành khó khăn trong quá trình điều trị, một số người đã phải cầm cố cả tài sản, thậm chí bán nhà cửa, ruộng đất … qua đó mới thấm thía giá trị của việc tham gia BHYT. Đặc biệt, khi thực hiện giá viện phí mới, nếu không tham gia BHYT, việc chi trả 100% các dịch vụ y tế đối với các bệnh nhân sẽ càng khó khăn hơn. Việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế lần này sẽ đảm bảo công bằng cho cả người có BHYT và người chưa có BHYT.